Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ


Τι είναι Πραγματικότητα;

Πραγματικότητα (με την αυστηρή έννοια του όρου) είναι η «αντίληψη αυτού που συμβαίνει πραγματικά»: η αντίληψη αυτού που συμβαίνει τώρα, εδώ, χωρίς παραμορφώσεις, χωρίς παρερμηνείες, χωρίς «προοπτικές»… Είναι δυνατή μια τέτοια αντίληψη; Με ποιους όρους και προϋποθέσεις και σε ποιο βάθος και έκταση; Και ως ποιο σημείο επαληθεύσιμη; Όλα αυτά τα ερωτήματα χρειάζονται διερεύνηση.

Με μια πλατύτερη έννοια Πραγματικότητα είναι το γεγονός (η διαδοχή των γεγονότων) που συμπεριλαμβάνει όχι μόνο τα συμβαίνοντα (αυτή την στιγμή της παρατήρησης) αλλά και το παρελθόν (σαν επιβεβαιωμένη κι επαληθεύσιμη μνήμη) και το «μέλλον» (σαν υπόθεση και φαντασία). Έτσι δημιουργείται (μέσα στην Συνείδηση) μια «πλήρης» εικόνα της Πραγματικότητας, από τις απαρχές του χρόνου μέχρι τις εσχατιές του μέλλοντος. Πρόκειται ασφαλώς για ένα «όραμα» (περισσότερο ή λιγότερο στέρεο). Μέσα σε αυτή την αντίληψη (το «όραμα», την «εικόνα» της Πραγματικότητας) βιώνουμε την ύπαρξή μας. Πως όμως είμαστε βέβαιοι ότι όντως αντιλαμβανόμαστε υπάρχουμε και λειτουργούμε μέσα στην Πραγματικότητα, κι όχι σε μια «φαντασία νοθευμένη με στοιχεία πραγματικότητας»; Χρειάζεται μια απάντηση εδώ.

Αν δεχτούμε τα παραπάνω σαν αλήθεια (και σαν σημείο εκκίνησης του στοχασμού μας για περισσότερη διερεύνηση), τότε, εμβαθύνοντας λίγο σε όλη αυτή την διαδικασία αντίληψης της Πραγματικότητας, κατανοούμε ότι τα πράγματα δεν είναι όπως δείχνουν.

Κατ’ αρχήν η (Συνείδηση) Αντίληψη είναι άμεσα δοσμένη, ολοφάνερη, κι αυταπόδεικτη. Δεν γνωρίζουμε όμως (τουλάχιστον στην αρχή, χωρίς εμβάθυνση) ούτε τι είναι Συνείδηση, ούτε ποιος είναι ο χαρακτήρας της, σε βάθος και πλάτος. Αυτό μένει να το ανακαλύψουμε.

Κατανοούμε επίσης ότι η αντίληψη της Πραγματικότητας (σαν διαδικασία) είναι κατασκευή (του νου, είτε του «μεταφυσικού νου», είτε του ψυχο-υλικού νου, ανάλογα σε ποιο επίπεδο ύπαρξης αναφερόμαστε), κι επομένως σχετική, κι επομένως μη πραγματική (όταν μιλάμε σε απόλυτους όρους), κι επομένως «όχι πραγματικότητα».

Πράγματι. Η αντίληψη όσων συμβαίνουν (τώρα, εδώ, κι όσων συνέβησαν ή θα συμβούν) εξαρτάται:

1) Από ποια «θέση της Συνείδησης» παρατηρούμε, δηλαδή από το «εύρος» της Συνείδησης (που είναι συνάρτηση της εξέλιξής της, μεταφυσικής και κοσμικής).
2) Από την σωστή «πρόσληψη» και διαδικασία της γνώσης.
3) Από τις «επιλογές» που κάνουμε (όταν βάζουμε στο κάδρο τα αντικείμενα αυτά κι όχι κείνα τα πράγματα).
4) Από την «αξιολόγηση» που κάνουμε σε όσα αντιλαμβανόμαστε (θεωρώντας άλλα σημαντικά, κι άλλα ασήμαντα).
5) Από την «εμπειρία» (από την συσσωρευμένη, επαληθευμένη, γνώση, «μόρφωση», κλπ)
6) Από τις φυσικές δυνατότητες ( από την οξύτητα του νου, από την φυσική παρουσία - άλλη αντίληψη έχουμε κλεισμένοι σε ένα υπόγειο κι άλλη αντίληψη έχουμε από την κορυφή ενός βουνού – κλπ.).

Αλλιώς «βλέπει» μια άψυχη κάμερα, αλλιώς ο ζωντανός άνθρωπος που προσθέτει στην αντίληψή του τον ψυχισμό του, αλλιώς ένας «επιστημονικός νους» (ένας «βαθύς νους»), αλλιώς ένας «πνευματικός άνθρωπος» (που έχει εμβαθύνει στην ύπαρξή του, κι έχει εσωτερικά βιώματα), αλλιώς ο Θεός (ή ό,τι Είναι τέλος πάντων η Απελευθερωμένη Αντίληψη).

Το συμπέρασμα είναι ότι αυτό που ονομάζουμε «πραγματικότητα», «αντίληψη της πραγματικότητας», δεν είναι παρά μια μερική (και συνεπώς παραμορφωτική) αντίληψη, μια μερική άποψη της Αντικειμενικής Πραγματικότητας (που Υπάρχει ανεξάρτητα από το αν την αντιλαμβάνεται κάποια περιορισμένη συνείδηση, ανεξάρτητα από το αν την αντιλαμβάνεται κάποιος, και ποιος την αντιλαμβάνεται, και πως την αντιλαμβάνεται, και γιατί την αντιλαμβάνεται έτσι).

Πως διευρύνουμε την αντίληψη της Πραγματικότητας;
Από όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι μια συνηθισμένη συνείδηση, (η δική μας δεδομένη συνείδηση, ο καθένας μας) έχει περιορισμένη αντίληψη της Πραγματικότητας.

Η Διεύρυνση της αντίληψης της Πραγματικότητας σημαίνει πολύ απλά (εφόσον κατανοούμε το βάθος και τα όρια της «δέσμευσής» μας) την αποδέσμευση της συνείδησης, της αντιληπτικής διαδικασίας, από όλους εκείνους τους παράγοντες που την κάνουν περιορισμένη, μερική, σχετική, ελλιπή, «ψεύτικη». Κι εδώ μπαίνουμε στο «χώρο της μεταφυσικής».

Στην πραγματικότητα η πανάρχαια προσπάθεια του ανθρώπου να αντιληφθεί την Πραγματικότητα, την Ουσία της Πραγματικότητας, την Πηγή της Πραγματικότητας, την Δύναμη που Είναι πάνω από όλα, τον Θεό, δεν είναι τίποτα άλλο από το να Διευρύνουμε την συνείδησή μας (την αντίληψή μας) Ως το Άπειρο, να Εμβαθύνουμε στην ύπαρξή μας, να Κατανοήσουμε την Αληθινή Φύση μας, να Δούμε (επιτέλους) την Πραγματικότητα όπως είναι κι όχι όπως «παρουσιάζεται» (ή μας την «παρουσιάζουν»).

Η Ύπαρξη έχει Βάθη Ανεξερεύνητα που εκτείνονται πέρα από την συνείδησή μας. Η Συνείδηση δεν είναι παρά ένα μικρό μέρος, που «φωτίζεται» και «βλέπουμε». Πέρα όμως από αυτή τη μικρή νησίδα επίγνωσης απλώνεται ο απέραντος ωκεανός όλων αυτών που μας περιβάλλουν κι είναι ασυνείδητα.

Κατ’ αρχήν η Συνείδηση απορροφιέται μέσα στην ψυχονοητική δραστηριότητα (το νου μέσα από τον εγκέφαλο, που προσανατολίζεται στον εξωτερικό κόσμο), τις αισθήσεις, και τον εξωτερικό κόσμο. Σε αυτή την διαδικασία η ίδια η συνείδηση λειτουργεί επιλεκτικά, αξιολογικά, περιορισμένα, κι η αντίληψη του κόσμου γίνεται από αυτό το γεγονός πλασματική, ανακριβής, ψεύτικη.

Η πνευματική εξέλιξη (της Συνείδησης) που επιχειρεί χιλιάδες χρόνια τώρα ο «θρησκευτικός» (κι ο «φιλοσοφικός») «νους», και που βιώνουν πολλοί, αληθινά θρησκευόμενοι άνθρωποι (κι όχι αυτοί που τυπικά ανήκουν σε κάποιο θρήσκευμα), αποκαλύπτει ότι η Ύπαρξη, η Συνείδηση, είναι κάτι πολύ πλατύτερο (από το σώμα, τον εγκέφαλο, το νευρικό σύστημα, τις αισθήσεις, τον υλικό κόσμο).

Η «ανάδυση» του ψυχισμού δείχνει ότι η Πραγματικότητα είναι πολύ ευρύτερη από τον φυσικό κόσμο που βλέπουμε με τα μάτια μας.

Σε ένα βαθύτερο επίπεδο γίνεται αντιληπτό ότι η Πραγματικότητα είναι νοητική κατασκευή, ένας «αιώνιος κόσμος ιδεών» (κατά τον Πλάτωνα), όπου ο υλικός κόσμος δεν είναι παρά μια μικρή περιοχή απομίμησης του ανώτερου κόσμου.

Ακόμα πιο ψηλά και πιο βαθιά αποκαλύπτεται η βαθιά ενότητα όλου του γίγνεσθαι, μιας Ενότητας στα πλαίσια της οποίας όλα είναι φαινόμενα.

Η Τελική Απελευθέρωση βρίσκεται ακόμα πιο βαθιά μέσα μας.

Αυτή η Εμβάθυνση της ύπαρξης, η συνειδητοποίηση του σκοτεινού χώρου που περιβάλλει την μικρή ανθρώπινη συνείδησή μας, η συνεχής διεύρυνση της αντίληψής μας, μέχρι το Άπειρο, είναι ο μοναδικός δρόμος εξέλιξης της ανθρώπινης συνειδητότητας.

Η Φώτιση, έλεγε ο Γιούγκ, είναι ακριβώς να συνειδητοποιήσουμε το σκοτάδι της ψυχής μας, το σκοτάδι που περιβάλλει την μικρή περιορισμένη συνείδησή μας.

Είναι όχι απλά μια Δυνατότητα που πηγάζει από την «Φύση» μας, αλλά υπάρχουν πολλοί που πραγματοποίησαν αυτή την Κατάσταση της Ελευθερίας.

Αυτή η Πορεία ονομάζεται «εσωτερική» γιατί συμβαίνει σε μας, μέσα μας, στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε, και δεν είναι ένα εξωτερικό γεγονός στον φυσικό κόσμο. Γίνεται γεγονός (στον φυσικό κόσμο) όταν διευρύνουμε την συνείδησή μας, όταν απελευθερώνουμε την αντίληψή μας, όταν πραγματοποιούμε την Φώτιση Εδώ, Τώρα. Τέτοιες περιπτώσεις ήταν ο Βούδας, ο Ιησούς, κι άλλοι άνθρωποι.

Όπως κι αν έχει αυτή η Πορεία δεν είναι τίποτα άλλο από μια διεύρυνση της δικής μας, δεδομένης, αντίληψης: Κάτι που υπάρχει ήδη, εδώ, στην φύση μας, μέσα μας, σαν δυνατότητα και μπορεί να εκδηλωθεί οποτεδήποτε… απλά το κάνουμε. Δεν χρειάζεται ούτε να «ψάξουμε» αλλού, ούτε να πραγματοποιήσουμε κάτι που δεν είμαστε ήδη.

Είναι μια Πορεία απελευθέρωσης της συνείδησης από όλα τα όριά της. Κι αυτό σημαίνει ότι η συνείδηση πρέπει να απελευθερωθεί ακόμα και από αυτή την πλασματική αντίληψη μιας πραγματοποίησης, μιας επίτευξης. Η Φύση Βιώνεται, Διευρύνεται, Φωτίζεται, δεν «πραγματοποιείται»: Η Φύση Είναι Ήδη Αυτό που Είναι: Είναι καθαρά θέμα «αντίληψης» κι όχι εξωτερικού συμβάντος.

Το Εσωτερικό Βίωμα

Το Φαινόμενο της Ύπαρξης (η Επίγνωση ότι «υπάρχουμε», ότι υπάρχουμε μέσα σε ένα «χώρο ύπαρξης», ότι βιώνουμε κάποιες εμπειρίες…), η αντίληψη της Πραγματικότητας που δομείται μέσα στην συνείδησή μας, είναι πάντα ένα εσωτερικό γεγονός (κάτι που συμβαίνει σε μας, μέσα μας). Όμως η «ευρύτητα αυτής της αντίληψης» δεν είναι σταθερή και δεδομένη.

Όταν περιορίζουμε αυτή την αντίληψη μέσα από τις ψυχονοητικές διαδικασίες και την λειτουργία του σώματος (τις αισθήσεις και την εμπειρία από τον υλικό κόσμο), νοιώθουμε ότι ο κόσμος χωρίζεται σε Έσω (τον ψυχικό κόσμο μας) και Έξω… κι ακόμα χειρότερα νοιώθουμε σαν να είμαστε ένα μικρό ασήμαντο κι ανήμπορο κομμάτι μέσα σε ένα απέραντο κι εχθρικό σύμπαν.

Η Ψυχική Ανάπτυξη (ο διαφωτισμός του σκοταδιού της ψυχής μας) όμως φανερώνει ότι η Πραγματικότητα δεν είναι όπως φαίνεται στην αρχή (στην συνηθισμένη ανθρώπινη συνείδηση). Η Διεύρυνση της Συνείδησης (η απελευθέρωση από τις ψυχονοητικές διαδικασίες και το σώμα, κατ’ αρχήν…) δείχνει ότι είμαστε ευρύτεροι από τον φυσικό κόσμο. Η Ψυχή (σαν Κατάσταση) είναι ευρύτερος χώρος που περικλείνει τον φυσικό κόσμο.

Η Απελευθέρωση της ψυχής, η ανάδυσή της σε νου, η επέκτασή της σε πνεύμα, το σπάσιμο όλων των ορίων, μας οδηγεί Κατευθείαν στην Αληθινή Όψη της Πραγματικότητας. Βιώνουμε μια κατάσταση ύπαρξης (που δεν είναι «κατάσταση», αλλά δεν γνωρίζουμε πώς να την ονομάσουμε) όπου η Συνείδηση είναι Ελεύθερη, παντού, πάντα, χωρίς εμπόδιο.

Αυτή η εμπειρία περιγράφηκε (όσο μπορεί να περιγραφεί) από όλους τους μύστες της Πραγματικότητας. Είναι η Κατάσταση της Απόλυτης Ελευθερίας της Αντίληψης της Απόλυτης Σιγής (όλων των περιοριστικών δραστηριοτήτων), της Απόλυτης Ηρεμίας (όπου τα φαινόμενα έρχονται και φεύγουν σαν σύννεφα στον ουρανό), της Απόλυτης Μακαριότητας, αφού όλα έχουν πληρότητα. Είσαι Εδώ, Παντού, δεν υπάρχει χρόνος… Οι χώροι (ύπαρξης) δεν είναι παρά περιοριστικές αντιλήψεις. Δεν υπάρχει παρά ο Ωκεανός της Αληθινής Ύπαρξης. Κι αυτό Είναι Θεός.

Το πρόβλημα του εγώ

Ανεξάρτητα από το ποια είναι η Φύση της Ύπαρξης, κι ανεξάρτητα από αυτό που λέμε εμείς (και που μπορεί σε βαθύτερο έλεγχο να αποδειχτεί απλά μια αντίληψη, μια ακόμα αντίληψη ανάμεσα στις άλλες), κάθε άνθρωπος, όταν αρχίζει να στοχάζεται, ξεκινά από μια δεδομένη συνείδηση.

Ας αφήσουμε στην άκρη την «μεταφυσική» (που θα ερμήνευε το πώς και το γιατί «βρεθήκαμε» εδώ) και ας περιοριστούμε στο εδώ και τώρα: Αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι βρεθήκαμε εδώ χωρίς να μας «ρωτήσουν», σε ένα κόσμο ήδη έτοιμο που δεν τον φτιάξαμε εμείς, και σε συνθήκες που δεν διαμορφώσαμε εμείς, και το χειρότερο σε συνθήκες που δεν μπορούμε να αλλάξουμε κατά την βούλησή μας (έστω κατά το δίκαιο, το ηθικό, και το δέον)…

Ας αφήσουμε ακόμα στην άκρη την «ιστορία» και την συλλογική ευθύνη της ανθρωπότητας που δεν μπόρεσε μέσα από, τουλάχιστον, δύο εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης του Homo simian να φτιάξει μια ανθρώπινη κοινωνία… Ζούμε σε μια ζούγκλα. Παρά τον «πολιτισμό» μας, την τεχνολογική πρόοδο (που ο καθένας μας χρησιμοποιεί) δεν έχουμε ούτε Αυτογνωσία (με την έννοια που έδινε ο μεγαλύτερος ψυχολόγος του περασμένου αιώνα, ο Γιούγκ), ούτε Γνώση της Πραγματικότητας, ούτε Ηθικότητα, ούτε κοινωνικότητα (αφού τα εγώ μπορούν να συνασπιστούν σε ομάδες μόνο όταν δεν θίγονται τα ατομικά συμφέροντά τους, και πάντα υπό αμφισβήτηση)…

Ας αφήσουμε ακόμα στην άκρη τις ανθρώπινες ιδέες περί δικαίου, περί ισότητας, ισονομίας, κι όλες τις ανοησίες, που δεν εφαρμόστηκαν ποτέ μέσα στην ιστορία…

Ας αφήσουμε ακόμα στην άκρη όλους τους «σωτήρες» (κάθε είδους), είτε πρόκειται για ανθρώπους, ομάδες, είτε για θεσμούς, κινήματα, οτιδήποτε…

Ας τα αφήσουμε όλα αυτά στην άκρη κι ας στοχαστούμε μια στιγμή:
Τι κάνουμε; Τι κάνουν γύρω μας; Που πάμε; Ειλικρινά, τι ακριβώς κάνουμε; Που πάμε; Ποιους ορίζοντες έχουμε; Τι θέλουμε να κάνουμε; Πως θέλουμε να ζήσουμε; Πως θα προσπαθήσουμε να φτιάξουμε την ζωή μας;

Όσον αφορά εμάς η ερώτηση είναι ρητορική, η ζωή μας βρίσκεται στην δύση της κι ο κόσμος δεν έχει τίποτα να μας προσφέρει, έχουμε κλείσει τον κύκλο μας… Μιλάμε όμως για τους νέους ανθρώπους που τώρα προσπαθούν να φτιάξουν τη ζωή τους.

Πρέπει να καταλάβουν σε τι κόσμο ζουν. Πρέπει να ανοίξουν τα φτερά της ψυχής τους σε ανοιχτούς ορίζοντες. Να βρουν την δύναμη μέσα τους, να ζήσουν και να αλλάξουν τον κόσμο… και να μη κάνουν κι αυτοί στα παιδιά τους τις αδικίες που κάναμε εμείς στα παιδιά μας, να τους παραδώσουμε ένα κόσμο άδικο, βρώμικο, βίαιο, κι αδιέξοδο.

Ο Μόνος Δρόμος (Αλλαγής) που υπάρχει ξεκινά από μέσα μας, και τελειώνει μέσα μας: Είναι Αυτογνωσία που γίνεται Γνώση, που γίνεται Ηθική Πράξη, που γίνεται κοινωνική δραστηριότητα, που γίνεται καλοσύνη, κι ανθρωπισμός.

Σε αυτό τον Δρόμο ενεργούν όλοι οι αληθινοί άνθρωποι, και μόνο όταν εργάζεσαι σε αυτό το Δρόμο είσαι αληθινός άνθρωπος… αλλιώς γίνεσαι απλά μια μονάδα μέσα στη μάζα κι ό,τι κι αν κερδίσεις (και τον κόσμο ολόκληρο να κερδίσεις) θα έχεις χάσει την ευκαιρία να βγεις από το σκοτάδι που σε περιβάλλει στο Φως της Πραγματικότητας.

Η σκιά είναι μέσα σου, το σκοτάδι είναι μέσα σου.

Άναψε τη φλόγα της ψυχής σου, κάνε την ψυχή σου φλόγα, γίνε φλόγα, Φως. Μόνο έτσι θα φωτίσεις τον Εαυτό σου και τον κόσμο… Κι ο κόσμος έχει ανάγκη από Φως, γιατί υπάρχει πολύ σκοτάδι έξω, πολύ παγωνιά, πολύ ερημιά.

Η Αλήθεια

Τελικά τι είναι Πραγματικότητα; 

Είναι Ένας Ανοιχτός Χώρος Αντίληψης, Χωρίς Ιδιότητες, Εντός του Οποίου «φανερώνονται» όλα.

Η Πραγματικότητα με αυτή την έννοια (σαν το Όλον) υπερβαίνει το «περιεχόμενό» της και ταυτόχρονα εμπεριέχει κι εμπεριέχεται στο κάθε τι που γίνεται «αντιληπτό».

Η Αντίληψη της Πραγματικότητας είναι τελείως διαφορετική από την «αντίληψη του συνόλου των πραγμάτων που εμπεριέχει η ύπαρξη», κι από την «μερική αντίληψη μιας ιδιαίτερης περιοχής» της ύπαρξης.

Αυτό σημαίνει πως υπάρχει εκ των πραγμάτων μια διαβάθμιση στην Αντίληψη της Πραγματικότητας, ή πολλές αντιλήψεις της Πραγματικότητας, ανάλογα με το αν «δεν τίθενται», ή «τίθενται» περιορισμοί στην διαδικασία της αντίληψης και της γνώσης.

Η Απελευθέρωση της Αντίληψης από όλους τους περιορισμούς που υφίστανται από επιμέρους διαδικασίες, λειτουργίες, εκδηλώσεις, είναι ο μόνος δρόμος προς την Πλήρη Αντίληψη της Πραγματικότητας. Τότε μόνο Αποκαλύπτεται η Αλήθεια για το τι συμβαίνει.

Σε κάθε άλλη περίπτωση υπάρχει μόνο μερική αντίληψη της Πραγματικότητας, δηλαδή σχετική, δηλαδή υφιστάμενη αλλά «μη αληθινή» (αφού «Αληθινή» είναι μόνο η Πλήρης Αντίληψη της Πραγματικότητας).

Όταν μια συνείδηση εκδηλώνεται σε κάποιον από τους κόσμους αντίληψης, και θεωρεί την πραγματικότητα που αντιλαμβάνεται σαν την «όλη πραγματικότητα», προφανώς δεν κάνει λάθος (στην απομονωμένη αντίληψή του) αλλά αποκλείει την Αντίληψη από την Διεύρυνση, από την Πλήρη Αντίληψη της Πραγματικότητας.


Κωνσταντίνος Προκοπίου